Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçeklehandan bir düzen değildir. Hukuk, sosyete içre insanların nitekim nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Doğruluk değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene eklemek, maşerî dirimın gerçekleşmesini tedariklemek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin huzursına kabul edilmesi ve uyulması gereken, pekâlâ sağlıklı kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete içre insanların reviş ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte hukuk, adam davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir cümle, bir bütündür.” İnsan-adam, adam-tabiat ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence altına alınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birsonsuz düşünüm ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak tamlayan inançlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini tedariklemek için konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın hepsidür. Daha geniş bir teşhismıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî yaşlakin düzenidir. Hukuk Lügat Medlulı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğru” kelimesinin çoğkebir “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na gereğince hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet medlulında da kullanılır. Fen Medlulı Hukuk dönemden döneme değiştiği sinein hala doyurucu bir teşhism yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen teşhismı ise: “Sınırlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar hepsidür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi içre yapı taşı olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri laf düzlük kısmına Özel Hukuk, kişiler ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun esaslıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke aracılığıyla güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları adam davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun ölçü yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla müşabih nitelikteki kül durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk düzlükında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Hukuk düzenini katkısızlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları kösteklemek sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve mangır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, parti kapatma; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları kabil derece derece hukuk dallarında derece derece yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi inançleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir yaşlakin düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanların pasış ve güvenlik içre bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Sosyal İhtiyaçların önlanması) Hukukun tatbik amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete içre yaşayan insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın yapısından kaynaklanan ihtiyaçlarını huzurlamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni dirimın yapı taşı gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın katıksız yapısına ve bundan sonra mevrut gereksinimlerine mütenasip sürdürmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de vabestedır; konuşu yoksulluklara uymalı ve onları huzurlamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir kodifikasyon altına aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak essah kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız teşhismıyla doğruluk, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sürdürmek üzere iki derece derece anlamda kullanılır. Doğruluk aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet medlulında şahsi bir özelliği deyimler. Can her dakika haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni ödemek uğrunda baki ve değhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu reviş ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk peritonı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk düzlükında hukuki ölçü olarak lafız konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Toplum sineindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini sineaziz kurallar külü olarak hukuk, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve sömürmek durumunda bulunduğuna gereğince, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir ölçü niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini sineerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzumlu mevcut düzeni beklemek, gerekse onu değhizmettirmeyi meşrulaştırmak sinein her dakika adalete esasvurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta huzurmıza yerleşmiş hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken hukuk medlulında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, mevcut hukuk düzenlerinin kendisine mütenasip olup olmadığı açısından bir ölçü ve yorum ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve negatif huzurlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon balans içre olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Alışılagelen olarak bütün hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî yaşlakin uyacak, hem de bu maşerî dirimın pasış içre sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü katkısızlamaya çalışacaktır.